وزوز گوش و اختلال مفصل گیجگاهی فکی

اختلال مفصل گیجگاهی (TMJ) گستره وسیعی از مشکلات مربوط‌به مفصل و عضلات را در ناحیه دهان و صورت در بر می‌گیرد و از جمله رایج‌ترین مواردی در میان افرادی است که به پزشک مراجعه می‌کنند. با توجه به ساختار پیچیده این مفصل و قرار گرفتن در کنار گوش، یکی از علل مهم در اختلالات گوش مانند وزوز گوش، درد و کاهش شنوایی است.

شیوع بالای این اختلالات و وزوز گوش همراه با اثرات منفی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا، این ارتباط را به موضوع سلامت عمومی تبدیل کرده است. وزوز گوش یک اختلال شایع و در عین حال ناشناخته است که در مردان شایع‌تر از زنان است و با افزایش سن شیوع آن افزایش می‌یابد.

اختلال مفصل گیجگاهی فکی

مفصل گیجگاهی فکی (Temporomandibular Joint)، از دو مفصل تشکیل شده است که در دو طرف سر و روبروی گوش واقع شده است. این مفصل با استفاده از چندین ماهیچه و رباط نقش اساسی را در حرکت دادن فک ایفا می‌کند و به افراد این امکان را می‌دهد که هنگام صحبت کردن، جویدن، خمیازه کشیدن و در حالت کلی برای باز و بسته کردن دهان، فک خود را جابجا کنید. در صورت بروز اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی یا سایر عضلات و استخوان‌هایی که با آن در ارتباط هستند، فرد به اختلال مفصل گیجگاهی (TMJ) دچار می‌شود.

این اختلال در شرایطی ایجاد می‌شود که ناهماهنگی میان مفاصل فک، دندان‌ها و عضلات صورت وجود داشته باشد و یا فشار غیر‌عادی به آن‌ها وارد شود. تقریبا بیشتر افرادی که در عملکرد این مفصل اختلال داشته‌اند، دچار وزوز گوش می‌شوند. لذا ارتباطی قوی میان سوت کشیدن گوش و وجود اختلال در مفصل گیجگاهی وجود دارد.

چنانچه به این اختلال توجه کافی نداشته باشید، موجب تشدید بیماری‌هایی در شنوایی، دهان، فک، گردن و… شود. لذا در صورتی‌که به اختلال مفصل گیجگاهی مبتلا شدید و اختلالی در نحوه عملکرد آن به‌وجود آمد، لازم است تا به پزشک مراجعه کنید. از دلایلی که باعث ایجاد مشکلاتی در مفصل گیجگاهی فکی می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود التهاب در مفصل
• سفت شدن یا انقباض ماهیچه‌های فک و صورت به‌دلیل استرس
• آسیب‌دیدگی و وارد شدن ضربه شدید به فک، عضلات سر و گردن
• وارد شدن فشار زیاد به مفصل ساییدن و فشردن بیش‌از‌حد دندان

علائم اختلال مفصل گیجگاهی فکی

اختلال مفصل گیجگاهی معمولا با احساس درد شدید در ناحیه صورت و وزوز گوش همراه است. این علائم بیشتر در سنین ۲۰ تا ۴۰ سال و بیشتر در زنان شایع است. از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وزوز گوش
• مشکل در جویدن
• دندان درد
• سردرد
• احساس خستگی در صورت
• ورم کردن صورت
• درد در قسمت گردن، شانه و فک هنگام باز کردن دهان
• قفل شدن فک هنگام باز وبسته کردن دهان
• مشکلات شنیداری مانند وزوز گوش و کاهش قدرت شنوایی

برای تشخیص این بیماری، معمولاً پس از بررسی وضعیت بیمار توسط ‌پزشک متخصص، سایر معاینات به‌وسیله عکسبرداری رادیولوژی، ام‌آر‌آی و یا سی‌تی‌اسکن برای تشخیص بهتر حرکات فک و وجود درد در عضلات انجام می‌شود. همچنین این احتمال وجود دارد که برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند اختلالات روان‌پزشکی، اختلالات خود ایمنی، فیبرومیالیژیا، آنکیلوگلوزیا و… در شکل‌گیری اختلال مفصل گیجگاهی نقش داشته باشند.

درمان اختلال مفصل گیجگاهی

بهترین راهکار برای درمان اختلال مفصل گیجگاهی، مراجعه به دندانپزشک متخصص اختلالات مفصل گیجگاهی فکی است که نیاز است. درمان‌های متعددی برای این اختلال وجود دارد که در ابتدا از روش‌های ساده و محتاطانه استفاده می‌شود و در صورت عدم نتیجه، در صورت لزوم از عمل جراحی به‌عنوان آخرین راهکار استفاده می‌شود.

با وجود این‌که اختلال مفصل گیجگاهی خطرناک نیست، اما در صورت عدم پیشگیری یا اقدام برای درمان، می‌تواند باعث پیشرفت این بیماری، تشدید علائم و بروز نشانه های دیگری مانند، وزوز گوش و آسیب رسیدن به دندان‌ها شود. برخی از درمان‌ها می‌توانند به سرعت درد را کاهش دهند. ولی زمان مشخصی برای درمان وجود ندارد و ممکن است فرآیند درمان از چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد.

در حال حاضر با رعایت برخی نکات می‌توانید موجب کاهش علائم اختلال مفصل گیجگاهی شوید. همچنین ممکن است در یک بازه زمانی خاص برخی علائم مانند استرس، به‌صورت موقت سبب بروز این علائم شوند و پس از آن این علائم فروکش کنند:

• انجام مشاوره به‌منظور کاهش استرس و اضطراب
• ورزش درمانی به‌صورت مستمر
• مراجعه به پزشک برای درمان دندان‌قروچه
• جایگزینی فضاهای بی دندانی، با درمان های مناسب مثل ایمپلنت و یا پروتزهای ثابت و متحرک
• رعایت اصول تغذیه مناسب

جمع‌بندی

اختلال مفصل گیجگاهی  به عنوان یکی از عوامل عامل اصلی دردهای صورتی با منشاء غیر‌دندانی شناخته می‌شود. از دلایل مهم ایجاد این اختلال، تماس های نامناسب و یا بیش از حد دندانی است. هر چند بیماری های زمینه ای ممکن است مستعدکننده این اختلال باشد.